Uit recent onderzoek onder ongeveer 800 middelbare scholieren in Groningen en Drenthe, uitgevoerd door Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe in samenwerking met Stichting Spaarkracht, blijkt dat veel jongeren een gebrekkig beeld hebben van wat schulden precies zijn. Slechts 4 op de 10 scholieren ziet een lening bij een bank of bedrijf als een echte schuld. Ook een studieschuld wordt door de helft van de jongeren niet als schuld ervaren.

Waarom is dit problematisch?

Deze beperkte kennis over geldzaken is zorgwekkend, zeker omdat financiële keuzes steeds vaker digitaal en complexer worden. Zo beschouwt slechts één op de vijf jongeren 'achteraf betalen' (zoals via Klarna of Afterpay) als een vorm van schuld. Dit terwijl het gebruik ervan onder jongeren juist toeneemt, ondanks wettelijke leeftijdsgrenzen.

Recente ontwikkelingen bieden kansen

De overheid neemt dit serieus. Zo wordt momenteel gewerkt aan een herziening van het curriculum, met daarin structurele aandacht voor financiële educatie. Ook wordt het toezicht op achteraf betaalmethoden voor minderjarigen aangescherpt. Volgens Julie-Marthe Lehmann van Stichting Spaarkracht is dit hard nodig: "Deze onwetendheid is risicovol, zeker nu jongeren steeds vaker gebruikmaken van digitale betaalopties zoals achteraf betalen."

Meer aandacht voor financiële educatie

Het is cruciaal dat financiële educatie structureel en effectief in het curriculum wordt opgenomen. Jongeren moeten leren wat schulden zijn, hoe ze verstandig met geld omgaan en waar ze terechtkunnen met vragen. Zo worden zij beter voorbereid op hun financiële toekomst, ongeacht hun achtergrond of opleidingsniveau.

Deze behoefte wordt ook bevestigd door jongeren zelf: ongeveer de helft wil meer leren over geldzaken, zoals sparen en budgetteren. Tegelijkertijd vindt een bijna even grote groep dat er op school momenteel te weinig aandacht aan wordt besteed.

Geld moet bespreekbaar zijn – ook buiten het gezin

Hoewel geldzaken vaak thuis worden besproken, moet praten over geld ook buiten de privésfeer genormaliseerd worden. Uit het onderzoek blijkt dat geld meestal alleen aan bod komt bij problemen. Door vaker openlijk over geld te praten, kunnen jongeren zich beter bewust worden van de rol van geld in hun dagelijks leven. Lehmann: "Over geld praten betekent nog steeds een taboe doorbreken. Daarom is het zo belangrijk dat er situaties worden gecreëerd waarin het gesprek over geldzaken kan plaatsvinden. Het met elkaar ervaren, samen delen en van elkaar leren zorgt voor duurzame impact."

Achteraf betalen en online risico's

Ondanks dat veel jongeren tevreden zijn met hun financiële situatie en aangeven te sparen, zijn er ook zorgelijke signalen. Zo maakt 18% gebruik van achteraf betaalopties zoals Klarna of Afterpay, terwijl dit wettelijk verboden is voor jongeren onder de 18 jaar. Daarnaast geeft 13% aan online te gokken. Ook handelt 11% van de jongeren in crypto of aandelen.

Deze diensten zijn steeds makkelijker toegankelijk, ondanks wettelijke leeftijdsgrenzen. Daarom is het belangrijk jongeren goed te informeren over de risico's en het toezicht op naleving van regels te versterken.

Samen werken aan financiële weerbaarheid

Stichting Spaarkracht ondersteunt jongeren via zogeheten spaarlabs: een reeks van minimaal tien workshops waar jongeren samen sparen én met elkaar in gesprek gaan over hun relatie met geld. De onderzoekers werkten bij het opstellen van de vragenlijst en het verzorgen van de verdiepende lessen in de klas nauw samen met Stichting Spaarkracht. De onderzoeksresultaten worden de komende tijd besproken met beleidsmakers, onderwijsprofessionals en jongeren zelf. Het doel is om jongeren structureel te ondersteunen in het ontwikkelen van financiële weerbaarheid.